Pianista
Opis filmu
Epicka opowieść filmowa rekonstruująca wojenne losy Władysława Szpilmana – wybitnego polskiego pianisty żydowskiego pochodzenia. Na tle newralgicznych momentów II wojny światowej widz przekonuje się na czym polegała ludobójcza zbrodnia Holocaustu dokonana przez Niemców na Żydach. Tytułowemu bohaterowi filmu, dzięki niesamowitym zbiegom okoliczności, udaje się ocalić życie.
Pianista to historia Władysława Szpilmana, znakomitego pianisty i kompozytora. Rozpoczyna się we wrześniu 1939 roku, gdy w Polskim Radiu 28-letni Szpilman gra pod bombami nokturn cis-moll Chopina. Po wkroczeniu do Warszawy Niemcy wprowadzają restrykcje wobec ludności żydowskiej. Szpilman z rodziną: rodzicami, dwiema siostrami i bratem, przeżywają pasmo upokorzeń. Pozbawieni środków do życia, wyprzedają obrazy, srebro, meble, a w końcu i największy skarb artysty: fortepian. Ekranowy Władysław Szpilman stawia czoło kolejnym przeciwnościom okupacyjnego terroru i dzięki pomocy ludzi dobrej woli oraz niesamowitym zbiegom okoliczności ocala życie. Wizja wojny ukazana w „Pianiście” pokazuje jak bardzo nieludzkie były to czasy.
Materiały dydaktyczne
Film w ramach cyklu
Nagrody
Festiwal Filmowy w Cannes 2002 ‒ Złota Palma
Złote Globy 2002 ‒ Najlepszy dramat oraz Najlepszy aktor pierwszoplanowy
Oscary 2003 ‒ Najlepszy reżyser, Najlepszy scenariusz adaptowany, Najlepszy aktor pierwszoplanowy
Cezary 2003 ‒ Najlepszy reżyser, Najlepszy aktor, Najlepszy film francuski, Najlepsza muzyka,
Najlepsza scenografia, Najlepsze zdjęcia, Najlepszy dźwięk
Goya 2003 ‒ Najlepszy film europejski
Nagrody Filmowe Orły 2003 ‒ Najlepszy film, Najlepsza reżyseria, Najlepsze zdjęcia
Nagroda Filmowa Orzeł 2018 ‒ Najlepszy film 20-lecia
Film jako kontekst
Film jako punkt wyjścia w rozmowie na temat zbrodni Holocaustu dokonanej na ziemiach polskich przez hitlerowskie Niemcy.
Wątki z prelekcji
Czym była okupacja ziem polskich w czasie II wojny światowej? Jaką politykę eksterminacji prowadzili okupanci (z podkreśleniem niemieckich nazistowskich zbrodni ludobójstwa)? Kim był Władysław Szpilman? W jaki sposób zagadnienia przedstawiające Zagładę ukazują inne teksty kultury?
Pojęcia kluczowe
Holocaust, Shoah, ludobójstwo, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Powiązanie z podstawą programową
Treści nauczania i wymagania szczegółowe podstawy programowej z historii dla LO, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia:
XLIX. Niemiecka polityka eksterminacji.
Zakres podstawowy
Uczeń:
- przedstawia ideologiczne podstawy eksterminacji Żydów oraz innych grup etnicznych i społecznych, prowadzonej przez Niemcy hitlerowskie;
- charakteryzuje etapy eksterminacji Żydów (dyskryminacja, stygmatyzacja, izolacja, zagłada);
- rozpoznaje główne miejsca eksterminacji Żydów polskich i europejskich oraz innych grup etnicznych i społecznych na terenie Polski i Europy Środkowo-Wschodniej (w tym: Auschwitz-Birkenau, Treblinka, Sobibór, Babi Jar);
- opisuje postawy ludności żydowskiej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem powstania w getcie warszawskim;
- charakteryzuje postawy społeczeństwa polskiego i społeczności międzynarodowej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem „Sprawiedliwych”, na przykładzie Ireny Sendlerowej, Antoniny i Jana Żabińskich oraz rodziny Ulmów.
Zakres rozszerzony
Uczeń:
- rozróżnia terminologię stosowaną w nauce na określenie niemieckiej polityki eksterminacyjnej w okresie II wojny światowej (m.in. Holokaust, Szoa, Porajmos);
- wyjaśnia religijne, kulturowe i polityczne korzenie rasizmu i antysemityzmu;
- przedstawia rasistowską i antysemicką politykę Niemiec hitlerowskich przed II wojną światową;
- przedstawia i omawia działania rządu Rzeczypospolitej Polskiej wobec tragedii Zagłady, z uwzględnieniem misji Jana Karskiego i roli „Żegoty”.
